24 Aralık 2023

TCMB metninin özeti: “Kıtlık zamanlarında insanı açlık değil, alıştığı tokluk öldürür…”

İbni Haldun, kıtlık zamanlarında insanı açlığın değil, alıştığı tokluğun öldürdüğünü söylemiş. Dünkü PPK kararı metninin özeti bu söz aslında. 2018 yılından beri düşük faiz ve bol likiditeye alıştırılan firmaların bir kısmı artık zombi şirket. Para politikasında öyle bir noktaya gelindiki artık büyümeden feragat etmeden, işsizlik yaşamadan enflasyonla mücadelenin mümkün olmadığı noktadayız.

21 Aralık 2023 tarihinde gerçekleşen Para Politikası Kurulu (PPK) toplantısında, beklentilere uygun bir şekilde, TCMB politika faizini %40 seviyesinden 250 bp’lık bir artışla %42,5 düzeyine çıkardı.

Kasım PPK kararını değerlendirdiğimiz yazımızda, TCMB’nin 2023 Aralık ve 2024 Ocak toplantılarında politika faizinde 250 bp’lık artış yapacağı, akabinde faiz tarafında “bekle gör” politikasına geçeceğini ifade etmiştik. PPK metninde bu anlamda bir sürpriz yok. 2024 Ocak toplantısı ile birlikte politika faizinin 44’e çıkacağını göreceğiz. Merkez Bankası tarafından piyasa katılımcılarına yapılan anket sonuçlarına göre, 12 ay sonrası TÜFE beklentisi (2024 yılsonu) yüzde 41,23 olarak gerçekleşti. Bu şu anlama geliyor, pozitif reel faiz (enflasyon beklentisinin üzerinde faiz) patikasına giriyoruz. Politika faizlerin daha fazla artırılmasına artık ihtiyaç yok.

Peki bu kadar yeterli mi? Daha gidecek yolumuz var. Bunu PPK metninde görüyoruz, Metin, enflasyonu, “yurt içi talebin mevcut seviyesine ve hizmet fiyatlarındaki katılığa” bağlıyor. Buda bizi enflasyonla mücadelede yeni bir safhaya taşıyor: “parasal sıkılaştırma için sterilizasyon araçlarının çeşitliliğini artırmak.” Türkçesi, TCMB artık TL’yi daha zor ulaşılabilir kılmak için piyasadan fazla TL’yi çekmeye başlıyor. Buna da “TL depo alım ihaleleri” ile başladı. Bu sayede hem talep enflasyonunu (kişiler tüketemeyeceği için), hem maliyet enflasyonunu (TL dövize gitmeyeceği için) hem de enflasyon beklentilerini düşürmeyi hedefliyor. Tüm bunların yanında asgari ücrette önemli bir gösterge olacak.

Enflasyonla mücadelenin bedelsiz olmadığını görüyoruz. Artık büyümeden taviz vermeden, işsizlik yaşamadan enflasyonla mücadele edilemeyecek noktaya geldik. Bankalar, TCMB’den ucuz kredi bulamayacakları için piyasadan yüksek faizle mevduat toplamaya yönelecekler. Mevduat ve kredi faizleri daha da yükselecek. Bu ise öncelikle zombi şirketlerin (aslında batık ama işsizlik nedeniyle yüzdürülen şirketler) finansmana erişimini zorlayacak. Uyuşturucuya alışmış birinin bir anda uyuşturucuya ulaşamaması gibi. İbn Haldun’un ifade ettiği gibi bu zombi şirketleri, son 5 yıldır alıştıkları konfor öldürecek. 2024 yılı zombi gayrimenkul danışmanlarının da elendiği bir yıl olacak. Yükselen piyasada, rafa hangi ürün konulursa konulsun satılır anlayışı hakimdi. Artık bu dönem değişiyor. 2024 yılı gayrimenkulün fiyatını doğru belirleyen ve düşen piyasanın önünden gidebilen gayrimenkul danışmanlarının yılı olacak.